Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie NPOZP na lata 2023-2030 ogłoszono 15 listopada 2023 r. w Dzienniku Ustaw. Nowy Program obowiązuje od 30 listopada.
- Po raz pierwszy Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego nie został opracowany przez zespół ekspertów powołany przez Ministra Zdrowia.
- W programie brak jest analizy i podsumowania doświadczeń, które miały miejsce w systemie ochrony zdrowia psychicznego w Polsce w ciągu ostatnich 5 lat.
- NPOZP na lata 2023-2030 nie zawiera żadnej propozycji hierarchizacji i czasu realizacji zaplanowanych zadań.
Projekt rozporządzenia dotyczącego NPOZP został opublikowany 13 stycznia 2023, raport z uzgodnień i konsultacji (odrzucono większość zgłaszanych uwag) dopiero w październiku. Publikacja w dzienniku ustaw spina klamrą temat NPOZP obecny od początku roku na łamach Psychiatry: w wiosennym numerze naszego kwartalnika pierwsze reakcje na projekt były tematem „okładkowym” – „Nowa nadzieja, czy kolejne rozczarowanie?”. W numerze 42 przypominaliśmy o braku realizacji wielu zadań z Narodowego Programu na lata 2017-2022. Numer 43 zawierał informację z posiedzenia komisji ekspertów ds. ochrony zdrowia psychicznego w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich – między innymi opinię, że obecny Narodowy Program przestał być programem tworzonym przez interesariuszy systemu, tj. pacjentów, ich rodziny i środowisko specjalistów zajmujących się problemami zdrowia psychicznego, a stał się administracyjnym programem tworzonym przez urzędników.
Jednym z największych zagrożeń trwającej reformy systemu ochrony zdrowia psychicznego jest pozostawanie „w prawnej próżni”, brak koniecznych zmian legislacyjnych. Potrzeby w tym zakresie były wielokrotnie nagłaśnianie. Rozdział 4 nowego NPOZP nosi tytuł NIEZBĘDNE DZIAŁANIA LEGISLACYJNE. Poniżej, dla naszych czytelników, zamieszczamy w całości treść tego rozdziału.
Ktoś może powiedzieć, że jest to tekst pozbawiony treści, miękki, rozmyty, bezzębny i bezowocny. Może nawet zapowiadający powrót do przeszłości (sprzed 2017 roku).
Z drugiej strony można jednak zupełnie poważnie argumentować, że mamy do czynienia z perłą stylu pisania takich dokumentów, ponadczasowym klejnocie zwięzłości przygotowanym z dojrzałą elegancją, zapewniającym wyrafinowane wrażenia. Lekkość i swoboda, nieprawdopodobna dbałość o detale…
Postanowiliśmy sprawdzić, jak z takim zadaniem (opisania niezbędnych działań legislacyjnych) poradzi sobie sztuczna inteligencja. Rozstrzygnięcie tego pojedynku (czyli autorzy NPOZP na lata 2023-2030, kontra CHAT GTP 3.5) pozostawiamy naszym czytelnikom:
NIEZBĘDNE DZIAŁANIA LEGISLACYJNE
Źródło – Dziennik Ustaw Poz. 2480
Jednym z kluczowych elementów Programu jest określenie kierunkowych prac legislacyjnych niezbędnych do podjęcia w zakresie wdrażania założeń Programu opisanych w celach głównych i szczegółowych, w tym przede wszystkim zmian mających na celu zapewnienie przestrzegania praw osób z zaburzeniami psychicznymi.
W okresie realizacji Programu w sposób bieżący będą analizowane i w sytuacji tego
wymagającej nowelizowane przede wszystkim następujące akty prawne:
1) ustawa o ochronie zdrowia psychicznego,
2) ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta,
3) ustawa o działalności leczniczej,
4) ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ),
5) rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień
– przy czym zakres nowelizacji będzie określany w zależności od zidentyfikowanych w danym momencie potrzeb.
Jednocześnie w ramach szczegółowych zadań określonych w Programie analiza oraz wdrożenie niezbędnych działań legislacyjnych może dotyczyć aktów prawnych niewymienionych w rozdziale, innych obszarów systemu ochrony zdrowia oraz obszarów i aktów prawnych zidentyfikowanych przez pozostałych realizatorów Programu, w szczególności w zakresie: rodziny, zabezpieczenia społecznego, oświaty i wychowania, spraw wewnętrznych czy sprawiedliwości.
NIEZBĘDNE DZIAŁANIA LEGISLACYJNE
Źródło: CHAT GTP 3.5
Odpowiedź na polecenie „Opisz niezbędne działania legislacyjne w zakresie wdrażania celów Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2023-2030”.
Wdrażanie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2023-2030 wymagać będzie skoordynowanych działań legislacyjnych, które wspierają cele programu i zapewniają adekwatne środki oraz struktury do jego realizacji. Poniżej przedstawiam niezbędne kroki legislacyjne, które mogą być konieczne w tym kontekście:
- Utworzenie specjalnych przepisów prawnych: Konieczne będzie stworzenie specjalnych przepisów prawnych, które precyzyjnie określą cele, zadania, i priorytety Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego. Te przepisy powinny również zawierać ramy czasowe, budżet, oraz instytucje odpowiedzialne za wdrożenie programu.
- Finansowanie programu: W celu zapewnienia stabilnych i wystarczających środków finansowych na realizację programu, konieczne będzie opracowanie odpowiednich aktów prawnych dotyczących budżetu. Te przepisy powinny uwzględniać alokację funduszy na cele związane z ochroną zdrowia psychicznego oraz określać źródła finansowania.
- Tworzenie struktur organizacyjnych: Program będzie wymagał nowych struktur organizacyjnych, zarówno na poziomie centralnym, jak i lokalnym. Działania legislacyjne powinny uwzględniać utworzenie odpowiednich jednostek czy agencji, które będą miały zadanie koordynacji działań, monitorowania postępów, oraz wspierania inicjatyw na rzecz zdrowia psychicznego.
- Edukacja i szkolenia personelu medycznego: Konieczne może być wprowadzenie przepisów dotyczących edukacji i szkoleń dla personelu medycznego w zakresie opieki nad osobami z zaburzeniami psychicznymi. Legislacja może wspierać inicjatywy szkoleniowe, zarówno w zakresie diagnozowania, jak i leczenia tych zaburzeń.
- Promocja zdrowia psychicznego w miejscu pracy i społeczeństwie: Działania legislacyjne powinny obejmować przepisy wspierające programy promujące zdrowie psychiczne w miejscu pracy i społeczeństwie. To może obejmować regulacje dotyczące psychospołecznych warunków pracy, dostępu do terapii, czy edukacji społecznej w zakresie zdrowia psychicznego.
- Ochrona praw pacjentów z zaburzeniami psychicznymi: W ramach programu konieczne może być wprowadzenie przepisów mających na celu ochronę praw pacjentów z zaburzeniami psychicznymi. To obejmuje zarówno kwestie dostępu do opieki zdrowotnej, jak i poszanowania praw pacjentów w procesie leczenia.
- Monitorowanie i ewaluacja programu: Legislacja powinna obejmować przepisy dotyczące monitorowania postępów programu oraz regularnej ewaluacji jego skuteczności. Ustalone wskaźniki i standardy pomogą w ścisłym monitorowaniu, czy cele programu są osiągane.
- Współpraca międzysektorowa: Konieczne jest uwzględnienie aspektu współpracy międzysektorowej w przepisach prawnych. Obejmuje to integrację działań różnych sektorów, takich jak opieka zdrowotna, edukacja, czy pomoc społeczna, w celu skutecznego przeciwdziałania problemom zdrowia psychicznego.
Wdrożenie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego wymagać będzie zatem kompleksowych działań legislacyjnych, które zapewnią skuteczną implementację programu i osiągnięcie jego założonych celów.
■
Link do treści rozporządzenia i programu: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20230002480/O/D20232480.pdf
Kwartalnik Psychiatra 43 (4/2023)
Zdjęcia w serwisie: www.stock.chroma.pl, www.123rf.com, archiwa autorów i redakcji
OGŁOSZENIA I REKLAMY:
